Waarom is de digitale meter nu al nuttig én broodnodig?

Het arrest van het Grondwettelijk Hof, dat begin dit jaar de terugdraaiende teller afschafte, zorgde voor heel wat commotie bij eigenaars van zonnepanelen. Een financieel mechanisme voor die doelgroep verdween immers plots.

Maar dat staat los van het nut en de noodzaak van de digitale meter in het algemeen, vindt ook zowat elke Vlaamse energie-expert. Want de nieuwe meetinstrumenten hebben veel in hun mars. Meer nog: het is diezelfde digitale meter die ons met zijn allen veilig door de energietransitie kan loodsen. En dat is geen verhaal op lange termijn de eerste concrete toepassingen zijn vandaag al zichtbaar.

Om maar meteen hoog te mikken de digitale meter speelt mee op wereldniveau, en wel in de strijd tegen de klimaatverandering. Een belangrijk wapen daartegen is de energietransitie: de mondiale overschakeling van fossiele brandstoffen, zoals stookolie of diesel, naar hernieuwbare energie, zoals groene stroom. En daar komt de digitale meter om de hoek kijken: alleen met behulp van deze tool kan je je energieverbruik opvolgen en de overstap naar andere energievormen zo voordelig mogelijk maken.

De Europese Commissie wil van Europa tegen 2050 het eerste klimaatneutrale continent maken door de CO2-uitstoot stevig terug te dringen. Daarvoor mikken de beleidsmakers op een veel efficiënter energieverbruik én op lokaal geproduceerde, hernieuwbare energie om de fossiele brandstoffen stapsgewijs te vervangen. Gevolg: groene stroom wint fors aan belang als energiebron.

1. Hij meet je energieverbruik veel gedetailleerder, én je kan het bovendien online raadplegen
2. Met zijn ingebouwde communicatietechnologie kan hij zelf data versturen en ontvangen, inclusief je meterstanden. Geen verwarring meer bij een verhuis of leverancierswissel: we kunnen altijd de juiste meterstand achterhalen
3. Je kan je digitale meter zelf ‘slim’ maken, bijvoorbeeld door slimme toestellen aan te sluiten op zijn speciale poorten of een beroep te doen op de diensten van een energiedienstverlener

De nieuwe mogelijkheden die de digitale meters ons bieden, zijn meteen ook de hoofdreden waarom meterproducenten wereldwijd al zijn overgestapt op digitale meters. De oude, mechanische meters die staan opgesteld in Vlaanderen worden nog amper geproduceerd.

De digitalisering van energiemeters is een niet te stoppen, internationale evolutie. Hier mogen we de boot niet missen. Vlaanderen bengelt overigens in de staart van het Europese peloton als het gaat over de omschakeling naar de digitale meter. Als we nu het tempo niet aanhouden, bestaat het risico dat we zwaar achterophinken ten opzichte van onze buurlanden.

Geef toe: met de oude, mechanische tellers was het bijzonder moeilijk om je verbruik goed op te volgen. Meestal ging je er maar één keer per jaar voor naar de kelder of de garage: bij de jaarlijkse meteropname. En het jaaroverzicht dat je daarna kreeg van je energieleverancier maakte je niet echt veel wijzer. Meten is weten: hoe meer details over je verbruik en injectie in het energienet, hoe meer inzicht.

Met een digitale meter kan je jouw elektriciteits- en gasgebruik bijna ‘in real time’ opvolgen: elk kwartier voor elektriciteit en elk uur voor gas. Zo krijg je als gezin of bedrijf een beter zicht op je energieverbruik en –injectie in het net. Iedereen kan zijn energieverbruik gratis raadplegen op het klantenportaal https://mijn.fluvius.be. Meer nog: je kan je digitale meter ‘slim’ maken door er online apps op aan te sluiten die je helpen je verbruik op te volgen en bij te sturen. Bijkomend voordeel: er hoeft geen meteropnemer meer langs te komen.

Heb je zonnepanelen? Dan kan je je opgewekte elektriciteit best zoveel mogelijk zelf verbruiken. Stroom verkopen aan je energieleverancier is ook een optie. Dit alles is mogelijk met een digitale meter. Wie nog verder wil gaan, kan het energieoverschot opslaan via een batterij of warmwaterboiler. Met andere woorden: voor wie zelf aan het stuur van zijn energieverbruik en -productie wil zitten, is de digitale meter een onmisbare tool.

In de loop van 2022 voert de Vlaamse energieregulator VREG een nieuw tariefsysteem aan voor netkosten voor elektriciteit. Vanaf dan betaal je niet langer netkosten op basis van hoeveel je verbruikt (in kilowattuur), maar op basis van hoe zwaar je het elektriciteitsnet op het zelfde moment belast (vermogenspieken). Hoe beter je je verbruik spreidt, hoe lager je netkosten. Ook daar zal de digitale meter een belangrijke rol spelen. Klanten zonder digitale meters krijgen geen informatie over die verbruikspieken.

Ook voor Fluvius als netbeheerder biedt de digitale meter uiteraard heel wat cruciale voordelen. Zo maken we minder kosten door meteropnames op afstand en door minder verwarring over meterstanden, bijvoorbeeld bij een verhuis of leverancierswissel. De digitale meter is ook een grote hulp bij de detectie en bestrijding van fraude.

Maar de allergrootste winst voor ons allemaal ligt bij het vermijden van zware netinvesteringen om de energietransitie mogelijk te maken. De omslag van fossiele naar hernieuwbare brandstoffen zal er immers voor zorgen dat we fors meer elektriciteit gaan verbruiken. Denk alleen al aan de opmars van de elektrische wagens. Daarnaast zien we ook een forse groei van het aantal windmolens en zonnepanelen. Die zorgen ervoor dat de Vlaamse elektriciteitsnetten in de nabije toekomst veel zwaarder belast worden.

De digitale meters leveren de nodige data om de netten slim te beheren en veel gerichter te investeren. Zonder digitale meters zouden we heel wat zware netinvesteringen moeten doen in extra kabels en apparatuur. Die kunnen we nu voor een flink deel vermijden: volgens onze schattingen zelfs 3 miljard minder tegen 2050. En dat is uiteraard in het voordeel van elke Vlaming: hoe efficiënter het netbeheer, hoe kleiner de impact op onze energiefactuur.