Exclusief nachttarief verdwijnt: hoe en waarom in 4 vragen

Het exclusief nachttarief is bedoeld voor klanten met toestellen die gemaakt zijn om in de ‘daluren’ te werken, zoals een elektrische accumulatieverwarming. Dit type verwarmingstoestel wordt ’s nachts opgeladen en houdt die warmte vast, om die op commando (overdag) weer af te geven.

Om te begrijpen wat het exclusief nachttarief precies is, moet je weten dat onze energiefactuur uit vier delen bestaat:

• de energiekost (32% van de factuur). Dit bedrag gaat naar de energieleverancier.
• de netkosten (23% van de factuur). Dit bedrag gaat naar de netbeheerder voor onderhoud van het elektriciteitsnet.
• de heffingen (28% van de factuur). Dit bedrag gaat naar de overheid.
• btw en taxen (17% van de factuur). Dit bedrag gaat naar de overheid.

De netkosten omvatten onder meer het voordelige exclusief nachttarief. Tot en met 31 december 2020 kregen gezinnen voor hun ‘exclusief nachtverbruik’ bovendien een significante korting op hun distributienettarieven.

Jaren geleden riepen de Vlaamse overheden en energieregulatoren het voordelige exclusief nachttarief in het leven, om het energieverbruik beter af te stemmen op de kerncentrales. Die produceerden immers continu – ook ’s nachts – elektriciteit. Om de energievraag ’s nachts te laten stijgen, verlaagde de overheid de nachtelijke distributienettarieven.

Nu zet de overheid in op hernieuwbare energiebronnen, en is het een heel ander verhaal. We produceren geen energieoverschotten meer volgens een vast patroon (lees: vooral ’s nachts), maar op heel verschillende tijdstippen van de dag (bv. als de zon schijnt, met zonnepaneelinstallaties). Bovendien kunnen we deze extra energie in het systeem injecteren.

Kortom, de vroegere manier van elektrisch verwarmen – via aansturing en aparte meting door de distributienetbeheerder – is verouderd en vraagt om een ingrijpende update.

Vanaf 2021 bouwt energieregulator VREG het financiële voordeel van het exclusief nachttarief geleidelijk af over een periode van acht jaar. Deze maatregel maakt ook een aparte meting en sturing door de distributienetbeheerder overbodig.
Wat komt er in de plaats?

• Een digitale hoofdmeter
  Daarmee kom je zelf aan het stuur van je energieverbruik. De voordelen van de digitale meter zijn legio: zo geeft deze tool je inzicht in je verbruik en kun je hem aansluiten op tal van handige apps en slimme huishoudtoestellen.
• Verhoogde premies
  Financieel ondersteunt de Vlaamse overheid je met hogere premies. Voor woningen en appartementen met exclusief nachttarief verhoogt de Vlaamse overheid de premies voor isolatie van daken, vloeren en muren met 50%. Hetzelfde geldt voor de premies voor hoogrendementsglas. De premie voor een warmtepomp en boiler gaat met 20% omhoog.
  Je kan deze premies aanvragen als je investeert in isolatie of een alternatief verwarmingssysteem, zoals een warmtepomp(boiler).
  Verder kun je ook een sturingspremie aanvragen en eventueel informeren of je in aanmerking komt voor de energielening of de energielening+ om je verwarmingsinstallatie om te bouwen. 
• Het capaciteitstarief
  De invoering van het capaciteitstarief zorgt ervoor dat je je verbruik het best aanpast naar een vlak, regelbaar verbruik, dus met zo weinig mogelijk pieken.
  Hoe doe je dat? Door je installatie om te bouwen (laat bv. een warmtepomp plaatsen) en/of maximaal regelbaar te maken. Zo kun je je verbruik zelf ‘slim’ aansturen. Heb je een digitale meter? Dan is het belangrijk deze stappen snel te zetten en je digitale meter slim te maken.
• Een simulatietool
  Het ene gezin is het andere niet. Wat betekent de afschaffing van het exclusief nachttarief voor jou? Met de tool van de VREG krijg je een idee van hoe je factuur zal evolueren.
  Let op: de gemiddelde maandpiek die de tool weergeeft, is slechts een inschatting.

Door de komst van het capaciteitstarief verdwijnt ook het huidige onderscheid tussen het duurdere dag- en het goedkopere nachttarief. Ook hier heeft dit enkel impact op de netkosten, niet op de energiekosten. Energieleveranciers kunnen dus contracten blijven aanbieden met verschillende energieprijzen voor dag- en nachtverbruik.