Led tegen 2028: de toekomst van onze openbare verlichting

Onze openbare verlichting is volop in beweging. Er zijn vandaag tal van redenen – zowel maatschappelijk als technologisch – om onze openbare verlichting grondig om te bouwen. Zo willen de lokale besturen en Fluvius tegen 2028 het volledige openbareverlichtingpark voorzien van duurzame led-technologie. Maar waarom is die ‘verledding’ zo belangrijk? En waar staan we vandaag?

Openbare verlichting evolueert voortdurend. Vanuit Fluvius proberen we steeds op de hoogte te blijven van de nieuwste veranderingen en mogelijkheden. Dat doen we via verschillende initiatieven:

• we organiseren bevragingen bij lokale besturen
• we integreren de standpunten van de belangrijkste politieke partijen, federaties, aannemers, regulatoren en andere betrokkenen (o.a. de Vlaamse Overheid, Agoria, VVSG, VREG ...)
• we zijn betrokken bij innovatieve verlichtingsprojecten als S-Lim en PIO Halle
• we volgen alle technologische en maatschappelijke verlichtingsevoluties op de voet

Zo zien we vandaag vijf belangrijke redenen om onze openbare verlichting te hervormen door de overstap te maken naar led. We zetten ze hieronder op een rijtje:

Steden en gemeenten zoeken manieren om hun energieverbruik en CO2-uitstoot te verlagen. Dankzij de verledding kan Vlaanderen haar CO2-uitstoot met 44 000 ton laten zakken en maar liefst 54 miljoen euro per jaar aan energie besparen. In een kleine Vlaamse stad of gemeente met ongeveer 4 000 armaturen komt dat overeen met een besparing van 178 000 euro en een daling van 144 ton CO2.

Met 1,2 miljoen openbare lichtpunten langs alle Vlaamse wegen, is het niet altijd evident om het juiste licht op de juiste plaats te doen branden. Om hun inwoners maximaal van dienst te zijn, zoeken lokale besturen steeds vaker verlichtingsoplossingen op maat. Dankzij de nieuwe led-technologie kunnen we flexibeler verlichten (bv. dimmen en doven) en de verlichting beter afstemmen op specifieke situaties (bv. events en noodsituaties).

Openbare verlichting speelt een sleutelrol in de sociale beleving. Steden en gemeenten kunnen er een bepaalde sfeer mee oproepen, specifieke elementen mee uitlichten of het veiligheidsgevoel verhogen.
Naast straatverlichting neemt ook het belang toe van openbare verlichting rond andere hotspots als stadspleinen, monumenten, sportvelden, begraafplaatsen, containerparken en tunnels.

Interactieve led-technologie biedt heel wat toekomstgerichte mogelijkheden. Zo onderzoeken we op dit moment volop hoe we leds aan sensoren en andere slimme besturingssystemen kunnen koppelen om de openbare verlichting in de toekomst nog flexibeler te beheren. Verder worden onze lichtmasten ook multifunctioneler: we installeren steeds vaker camera’s, sensoren en andere smart city-toepassingen op onze verlichtingsinfrastructuur.

Veel lokale besturen willen hun openbare verlichting beheren vanuit een dienstverleningsmodel. In plaats van elk detail zelf te onderzoeken en te financieren, sluiten ze in zo’n model een overeenkomst (bv. voor nieuwe investeringen of onderhoud) in ruil voor een vaste beheerkost. De voordelen van licht als dienst zijn legio: het beheer is eenvoudiger, er is minder administratieve rompslomp, de kosten zijn beter gespreid ...

Er is een lange samenwerkingstraditie tussen Fluvius en de lokale besturen. Om hen te ondersteunen om hun verlichtingspark slimmer, duurzamer en kostenefficiënter aan te pakken, evolueren we van onze rol als technische operator naar een flexibele dienstverlener en échte partner. We begeleiden steden en gemeenten vandaag op vijf vlakken:

• we bekijken samen de aandachtspunten binnen het verlichtingsbeleid
• we bepalen de scope (enkel de publieke openbare verlichting of meer)
• we koppelen de juiste ondersteuning en technologieën aan de wensen en noden
• we zoeken de beste partners voor de implementatie
• we stippelen een gepast financieringsmodel uit

Uiteindelijk kiezen de lokale besturen zelf of ze willen verledden, maar snelheid maken is een must. In de eerste plaats om het doel van 2028 te halen, maar ook omdat sommige oude lamptypes intussen verboden zijn of niet meer geproduceerd worden – vroeg of laat dringt de overstap zich op.

2028 is nog een eind weg, maar op dit moment zit de verledding goed op schema:

• in 2021 haalden we een verleddingsgraad van 28,25% ten opzichte van het doel van 28,63%
• zo realiseerden we tussen 2015 en 2021 een energiebesparing van 13%, ondanks een lichte toename van het aantal verlichtingstoestellen met 7%
• het geïnstalleerde vermogen nam in 2016 eerst nog toe van 108,8 MW tot 113,2 MW, maar is intussen met meer dan 9% gezakt in 2021 tot 102,8 MW